Yuval Noah Harari pierwszy raz w Polsce. Byliśmy na ekskluzywnym spotkaniu - co powiedział o Putinie?

Nie można chociaż nie kojarzyć tego pisarza. Yuval Noah Harari to jeden z najpopularniejszych autorów ostatnich lat i na pewno gdzieś, przechodząc obok jakiejś księgarni, widzieliście jego "Sapiens. Od zwierząt do bogów" czy "21 lekcji na XXI wiek".

Profesor Harari jest jednak nie tylko historykiem, autorem bestselerów i wizjonerem. Przede wszystkim jest bardzo inspirującym człowiekiem. Skąd to wiem? W czwartkowe popołudnie miałam przyjemność uczestniczyć w bardzo wyjątkowym spotkaniu z autorem.

Czemu to spotkanie było takie wyjątkowe? Chociażby dlatego, że Harari odwiedził Polskę po raz pierwszy. Podczas wydarzenia Sapienship Youth, w którym udział wzięli głównie młodzi ludzie (aplikować na wydarzenie mogły tylko osoby poniżej 26. roku życia), o wojnie jednak nie mówiło się zbyt dużo. Wydaje mi się, że jednak głównym tematem rozmów była nasza szeroko pojęta ludzka egzystencja.

Tak, wiem, brzmi to odrobinę przerażająco, ale jeśli przeczytaliście choć jedną książkę Harariego, to wiecie, że o sprawach najbardziej skomplikowanych, potrafi on opowiadać w naprawdę fascynujący sposób.

Podczas panelu mogliśmy się np. dowiedzieć, co profesor sądzi o cancel culture i czy ma jakieś opinie, którymi się z nami nie dzieli, bo uważa je za kontrowersyjne. Okazuje się, że tak, są takie rzeczy i co więcej, ten temat łączy się według niego z… Putinem.

Harari w swojej wypowiedzi zwracał uwagę na to, że osoby publiczne muszą uważać na to, co mówią, ale powinny mieć też czas prywatny, podczas którego czują się po prostu swobodnie. Każdy z nas potrzebuje takiej przestrzeni, a jeśli jej nie mamy, jeśli całe nasze życie i wszystkie nasze opinie są publiczne, to zamieniamy się w takiego Putina czy Trumpa:

Równie ważnym i interesującym zagadnieniem, do którego odwoływał się profesor, jest problem potomstwa. Czy Harari uważa, że ludzie powinni mieć dzieci, jeśli weźmie się pod uwagę kryzys klimatyczny i przeludnienie?

Odpowiedź według profesora nie jest jednoznaczna. To my sami powinniśmy odpowiedzieć sobie na to pytanie. Harari proponuje, byśmy po prostu zapytali samych siebie, czemu chcemy mieć to dziecko. Nie powinniśmy się na nie decydować, by spełniać jakieś swoje ambicje. Nie powinniśmy tego robić, by zaspokajać państwo czy spełniać religijne zobowiązania. Na dziecko powinniśmy się decydować tylko wtedy, gdy robimy to wyłącznie dla samych siebie.

W ogóle posiadanie dzieci dla profesora jest dość abstrakcyjnym zagadnieniem. Podczas spotkania zapytał np. czemu ludzie zamiast słoni nie mają dzieci i to pytanie było dla niego w zasadzie równoważne z tym dotyczącym ludzkiego potomstwa.

Harari wypowiadał się też na temat Bezosa czy Elona Muska, podkreślając, że bardziej powinniśmy ufać autorytetom wybranym w wyborach, nich milionerom. Mówił też o nieśmiertelności - profesor uważa, że jest to dość niebezpieczna wizja, szczególnie gdyby dostęp do niej miały tylko najbogatsze osoby.

W końcu śmierć do tej pory była czymś, co stawiało nas wszystkich na równi. Harari obawia się więc, że opcja przedłużania życia, będzie dostępna tylko dla małej liczbie uprzywilejowanych ludzi, co dla ludzkości ogółem nie byłoby dobrym rozwiązaniem.

Co jeszcze udało mi się wyciągnąć ze spotkania z Hararim? Nadzieję. Profesor wielokrotnie podczas swojego wystąpienia powtarzał, że żyjemy w najlepszym z możliwych okresów. Tak, wojny wciąż istnieją, ale nie ma tego samego poziomu agresji na świecie, co kiedyś.

Harari uważa też, że największym remedium na nasze bolączki byłoby zakończenie wewnętrznych wojen. Według niego jednym z największych problemów krajów zachodnich jest to, że wewnętrznie same siebie zjadają. Wojna na Ukrainie pokazała nam jednak, że w gruncie rzeczy przyświecają nam te same ideały i wartości.

Mogłabym tak naprawdę długo. Profesor mówił i o pracy, i o eugenice. Odnosił się do filmu "Nie patrz w górę" i covidu. Zdradzał, że stan: "Netflix i chill" nie jest mu obcy. Przyznawał, że dobra instytucja to taka, która przyznaje się do błędu i zaznaczał, że jest to coś, czego kościół nie potrafi zrobić.

Było to naprawdę fascynujące i poruszające spotkanie. Jeśli kiedykolwiek będziecie mieli okazję uczestniczyć w spotkaniu profesorem Hararim, to musicie to zrobić. Ja wyniosłam z niego mnóstwo notatek i pewność, że z przyjemnością wrócę do jego twórczości.