Sezonowa praca nastolatków. Szkoła życia czy wyzysk?

Sezon zbiorów już w pełni, potrwa w Polsce do połowy października. Jak podał portal sadownictwo.com.pl plantatorzy od czasu wybuchu wojny w Ukrainie mają bardzo duży problem ze znalezieniem wystarczającej liczby pracowników sezonowych. To właśnie obywatele i obywatelki tego kraju często pracowali w polskich sadach i na plantacjach.

Do niedawna zbiory były również okazją dla młodych ludzi do "dorobienia" w wakacje. Właściciele sadów i plantacji zauważyli, że obecnie młodzież nie jest zainteresowana tego rodzaju zajęciem. Dyskusję na ten temat na Twitterze sprowokował powyższy wpis na demotywatory.pl.

Z jednej strony pojawiają się glosy wytykające narzekającym na brak entuzjazmu młodzieży objawy częstego wśród starszego pokolenia "za moich czasów". W stylu legendarnej już wypowiedzi prof. Matczaka o urokach harowania po 16 godz. dziennie. Część dorosłych uważa, że to raczej dobrze, że obecnie dzieci nie są zmuszone do ciężkiej fizycznej pracy, żeby np. zarobić na wakacje. Podkreślają, że m.in. po to pracowali tak ciężko, żeby ich dzieciom było to oszczędzone.

Czy słusznie podnoszona jest kwestia nielegalności takiego zajęcia? W Polsce można legalnie zatrudnić do prac sezonowych osoby powyżej 15 roku życia. Kontrowersje pojawiły się również wokół tego, czy młodociani w wieku między 15 a 18 lat powinni pracować za takie same stawki jak osoby dorosłe, czy za niższe.

Wydaje się, że przy obecnym niedoborze rąk do pracy, właściciele sadów i plantacji raczej nie będą naciskać na to, żeby młodzież zarabiała mniej niż pracownicy dorośli. Praca przy zbiorach to często praca na akord, wypłata jest uzależniona od ilości zebranych owoców.

Problemem przy stawkach za zebrany kilogram są niskie ceny owoców w skupie. Jak napisał portal sadyogrody.pl, wg Polskiego Związku Producentów Malin "zaproponowana stawka ma się nijak do realiów", jest znacznie poniżej kosztów wytworzenia. Jak to ma się do zawrotnych ostatnio cen owoców w sprzedaży detalicznej? Jak podał portal polsatnews.pl: "Minister rolnictwa Robert Telus zapewnia, że sprawa jest monitorowana".

Czytając skrajnie różne opinie na temat edukacyjnych walorów pracy sezonowej, można dojść do wniosku, że "to zależy". Inny stosunek do "dorabiania" będzie miał nastolatek czy nastolatka, dla których sezonowe zajęcie jest sposobem na zdobycie nowych doświadczeń. Na przykład rzeczywiście poznanie wartości pieniędzy, które w ciągu roku szkolnego zapewniają im opiekunowie. Młody człowiek w takiej sytuacji może się też w każdej chwili się wycofać jeśli spotka się ze złym traktowaniem.

Zupełnie inaczej praca sezonowa będzie wyglądała z punktu widzenia młodej osoby, dla której jest to jedyna możliwość zdobycia środków np. na podręczniki na nowy rok szkolny, ponieważ rodzice czy opiekunowie nie są w stanie ich zapewnić.

Praca przy zbiorach jest ciężka i wymagająca. Zwłaszcza w upały, które będą nam towarzyszyć coraz częściej. Jak przeczytamy na portalu sadnowoczesny.pl: "Oczywiście trzeba być zdrowym, nie bać się ubrudzić i nie narzekać na upał czy zimno. Zbierając owoce można dobrze zarobić, ale tylko pod warunkiem, że jest się zdyscyplinowanym pracownikiem".