16-latka molestowana i zabita przez reżim. BBC dotarła do tajnego raportu

16-letnia Nika Shakarami zniknęła podczas antyreżimowego protestu w Iranie w 2022 r. Jej ciało znaleziono dziewięć dni później. Rząd twierdził, że popełniła samobójstwo. BBC dotarła do dokumentów, które podważają tą wersję wydarzeń.

Oznaczony jako "wysoce poufny" raport podsumowuje przesłuchanie w sprawie Shakarami przeprowadzone przez Korpus Strażników Rewolucji Islamskiej (IRGC) - siły bezpieczeństwa, które bronią religijnego reżimu kraju. Zawiera nazwiska zabójców nastolatki i dowódców wyższego szczebla, którzy próbowali ukryć prawdę.

Dokument zawiera przerażające szczegóły wydarzeń z tyłu furgonetki, w której siły bezpieczeństwa zatrzymały 16-latkę. Opisuje, że jeden z mężczyzn molestował ją, gdy na niej siedział. Pomimo tego, że Shakarami była skuta kajdankami, walczyła, kopiąc i przeklinając. W odpowiedzi trzech mężczyzn pobiło ją pałkami.

Portal bbc.com podkreślił, że w obiegu znajduje się wiele fałszywych irańskich dokumentów urzędowych, więc dziennikarki i dziennikarze śledczy spędzili miesiące na sprawdzaniu każdego szczegółu raportu w wielu źródłach. Szeroko zakrojone dochodzenie wskazuje, że dokumenty, które uzyskała BBC, są rzeczywistym zapisem ostatnich chwil nastolatki.

Zaginięcie i śmierć Niki Shakarami były szeroko komentowane, a jej wizerunek stał się jednym z symboli walki kobiet w Iranie o wolność. Gdy jesienią 2022 r. w Iranie trwały uliczne protesty, jej imię było wykrzykiwane przez tłumy wściekłe na drakońskie przepisy kraju dotyczące kobiet. Ruch Kobieta, Życie, Wolność został zapoczątkowany zaledwie kilka dni wcześniej przez śmierć 22-letniej Mahsy Amini. Według ONZ młoda kobieta zmarła w wyniku obrażeń odniesionych w areszcie policyjnym po tym, jak została oskarżona o niewłaściwe noszenie hidżabu.

Rodzina Niki Shakarami znalazła jej ciało w miejskiej kostnicy ponad tydzień po tym, jak dziewczyna zaginęła podczas protestu. Władze Iranu zaprzeczyły jednak, jakoby śmierć Niki miała związek z demonstracją i po przeprowadzeniu własnego śledztwa orzekły, że nastolatka zmarła w wyniku samobójstwa.

Tuż przed zniknięciem, Nika Shakarami została sfilmowana wieczorem 20 września 2022 r. w pobliżu parku w centrum Teheranu, stojąc na śmietniku i podpalając hidżaby. Inni wokół niej skandowali "śmierć dyktatorowi" - odnosząc się do Najwyższego Przywódcy Iranu, ajatollaha Alego Chamenei. To, czego nastolatka nie mogła wiedzieć w tamtym czasie, to fakt, że była obserwowana, co jasno wynika z tajnego raportu.

Ciotka nastolatki powiedziała wcześniej BBC Persian, że Shakarami zadzwoniła tej nocy do przyjaciela, aby powiedzieć, że jest ścigana przez siły bezpieczeństwa. Według raportu minęła prawie godzina, zanim ponownie ją zauważono, kiedy została zatrzymana i umieszczona w nieoznakowanej furgonetce chłodni. Nastolatka znalazła się na tyle pojazdu wraz z trzema funkcjonariuszami Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej.

Tymczasowy obóz policyjny dla zatrzymanych był przepełniony. Dowódca oddalonego o 35 km kilometrów aresztu śledczego odmówił przyjęcia Shakarami. Raport podaje, że twierdził, że nastolatka przeklinała i skandowała. Stwierdził: "W tym czasie na posterunku przebywało 14 innych zatrzymanych kobiet i uważałem, że może ona wzburzyć pozostałe. Obawiałem się, że wywoła zamieszki".

Furgonetka z Shakarami ruszyła w kierunku okrytego złą sławą więzienia Evin w Teheranie. Tu zeznania wiozących nastolatkę mężczyzn zaczynają się rozmijać. Jeden z funkcjonariuszy twierdzi, że jego kolega włożył rękę w majtki nastolatki, na której siedział. Oskarżony nie przyznał się do tego. Dziewczyna zaczęła się bronić kopiąc, oprawcy sięgnęli po pałki i teasery. Słysząc hałas, dowódca oddziału Morteza Jalil z kabiny furgonetki nakazał kierowcy zjechać na pobocze.

Otworzył tylne drzwi, by odkryć martwe ciało nastolatki. Zeznał, że zmył krew z jej twarzy i głowy - "które nie były w dobrym stanie". Po telefonie do dowództwa Jalil otrzymał polecenie by po prostu "porzucić ją na ulicy". Przyznał, że zostawili ciało Shakarami na cichej ulicy pod autostradą Yadegar-e-Emam w Teheranie. W raporcie stwierdzono, że napaść na tle seksualnym spowodowała bójkę na tyle furgonetki, a pobicie spowodowało śmierć 16-latki.

Raport, do którego dotarła BBC zaprzecza rządowej narracji na temat tego, co stało się z Niką Shakarami. Prawie miesiąc po jej pogrzebie telewizja państwowa opublikowała wyniki oficjalnego śledztwa, które miało wykazać, że nastolatka skoczyła z budynku. Według wiedzy BBC, mężczyźni odpowiedzialni za śmierć Niki nie zostali ukarani.

Według misji informacyjnej ONZ 551 protestujących zostało zabite przez siły bezpieczeństwa podczas irańskiego ruchu "Kobieta, Życie, Wolność", większość od strzałów z broni palnej. Protesty ucichły po kilku miesiącach krwawej rozprawy ze strony sił bezpieczeństwa. Nastąpiła przerwa w działaniach irańskiej policji obyczajowej, ale na początku kwietnia 2024 r. rozpoczęto nowe działania przeciwko łamaniu islamskiego kodeksu ubioru. Wśród aresztowanych jest starsza siostra Niki, Aida.

Źródło: bbc.com