RPO o Krzysztofie Kononowiczu: "Poniżany i wykorzystywany"

W środę 2 listopada Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich opublikowało oświadczenie, w którego tytule czytamy, że "patostreaming narusza ludzką godność i prawo do prywatności". Z komunikatu dowiadujemy się, że Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek podjął z urzędu sprawę osoby wykorzystywanej i poniżanej w jej domu przez patostreamerów. Osoba, o którą chodzi to Krzysztof Kononowicz.

Kononowicz w 2006 roku był kandydatem na urząd prezydenta Białegostoku. Mężczyzna nie zrobił kariery w polityce, ale zdobył popularność w internecie. Do serwisu YouTube trafiają filmy z udziałem białostoczanina, na których upokarza się dla tysięcy widzów.

Sytuacja Kononowicza była tematem jednego z październikowych odcinków "Sprawy dla reportera" w TVP. W studiu u Elżbiety Jaworowicz zasiedli twórcy internetowego patoshow z udziałem Kononowicza i przeciwnicy pokazywania mężczyzny w sieci. Do przeciwników należą m.in. youtuber Łukasz Wójcik i dziennikarz Jakub Szczęsny, którzy zainteresowali tematem Kononowicza twórców "Sprawy dla reportera".

Reportaż daje namiastkę tego, jak wyglądają streamy z udziałem białostoczanina. Kononowicz przesiaduje podczas transmisji w zaśmieconym mieszkaniu, pije mocz przesłany od "fanów" czy rozpakowuje "prezenty" od wielbicieli. Wśród podarunków jest portret rzekomego świętego, którego twarz podmieniono na wizerunek mordercy dzieci.

RPO nie szczędzi słów krytyki po adresem organizatorów patostreamów. "Wykorzystując nieporadność życiową, chorobę i nieświadomość tej osoby, prowadzą oni transmisję w internecie - z czego czerpią zyski. Zaniepokojenie RPO wzbudziło publiczne udostępnienie wizerunku pana K. w nagraniach i przedstawiania go w sposób bardzo niekorzystny, wprost pozbawiający godności" - wyjaśnia Wiącek w oświadczeniu.

Sprawa budzi zastrzeżenia RPO, przede wszystkim z punktu widzenia art. 30 Konstytucji RP. Zgodnie z nim przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Wiącek dodaje, że "sprawę należy też postrzegać z perspektywy poszanowania prawa do ochrony życia prywatnego (art. 47 Konstytucji) i prawa do ochrony danych osobowych (art. 51 Konstytucji)".

Rzecznik powziął poważne wątpliwości co do zgodności z prawem upublicznienia wizerunku Kononowicza. Więcek wątpi, czy zgoda mężczyzny mogła być skuteczną podstawą do przetwarzania danych osobowych w niniejszym przypadku. RPO zwrócił się do prezesa UODO Jana Nowaka "o wszczęcie postępowania administracyjnego w przedmiocie naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych odnośnie do przetwarzania danych" popularnego białostoczanina.

W ocenie Wiącka odcinek "Sprawy dla reportera" poświęcony Kononowiczowi mógł naruszać art. 18 ust. 1 ustawy z 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji. Zgodnie z tym przepisem audycje i przekazy nie mogą propagować m. in. postaw i poglądów sprzecznych z prawem, moralnością i dobrem społecznym. RPO poprosił przewodniczącego KRRiT Macieja Świrskiego o zbadanie tej sprawy.

Wiącek złożył pismo do Prokuratury Rejonowej w Białymstoku. Podkreślił w nim, że "patostreamerzy naruszają nie tylko dobra osobiste osób występujących w publikowanych nagraniach, ale także zagrażają dobrom ogólnospołecznym. (...) Wielu czynom realizowanym w ramach patostreamów przypisać można bowiem charakter chuligański". Więcek prosi prokuraturę o poinformowanie o postępowaniach prowadzonych w tej sprawie.

Źródło: bip.brpo.gov.pl