PAN potępia rozpowszechnianie stereotypowych opinii "naukowych" dotyczących osób transpłciowych

Zapewne kojarzycie Łukasza Sakowskiego. To bloger, dziennikarz, autor "Bioksiążki" i przede wszystkim twórca strony "To tylko teoria", na której. publikuje m.in Biologiczną Bzdurę Roku. Łukasz jest też absolwentem biologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

Niedawno na jego profilu pojawiło się sporo postów dotyczących osób transpłciowych. Bloger wypowiadał się o nich w negatywny sposób, podważając ich tożsamość płciową.

W swoich tekstach autor "To Tylko Teoria" pisał m.in. o szkodliwości transpłciowości, twierdził, że dzieci są "transowane", a naukowcy są naciskani przez środowisko LGBTQ+. Według niego dowodem anegdotycznym zdaje się też być stwierdzenie, że korekta płci może kogoś uszczęśliwić.

Nie trudno stwierdzić, że wnioski i teksty blogera są po prostu transfobiczne i szkodzą całej społeczności, utrwalając nieprawdziwe stereotypy. Zaznaczmy jeszcze, że autor opatruje to wszystko "naukowym" spojrzeniem.

Głos w sprawie rozpowszechniania stereotypów krzywdzących osoby transpłciowe przez komunikację naukową zajęła Polska Akademia Nauk. Rada Upowszechniania Nauk PAN wydała oświadczenie, w którym sprzeciwia się takiemu postępowaniu.

W oświadczeniu PAN powołuje się na badania naukowe, które mówią o tym, że osoby transpłciowe są najbardziej dotknięte przez systemową dyskryminację i doświadczają głębokiej depresji.

Oświadczenie niezbyt spodobało się autorowi strony "To Tylko Teoria". Twierdzi, że autorzy powołują się na "kiepskie metodologicznie badania". Niektórzy uważają też, że Sakowski usuwa niektóre komentarze - w tym te dotyczące jego stopnia naukowego.

Przypominam, że w tym roku Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób wydała aktualizację, która jasno mówi o tym, że transpłciowość nie jest chorobą psychiczną. Wpisuje się ona w zdrowie seksualne.

Bardzo dobrze, że Polska Akademia Nauk również opowiedziała się w tej kwestii, bo powielanie takich szkodliwych opinii o osobach transpłciowych przez osoby, które zajmują się jakąś częścią nauki i uchodzą za autorytety w tej dziedzinie, źle działa na osoby transpłciowe i to, jak są postrzegane przez innych.

[Aktualizacja] Po publikacji naszego tekstu skontaktował się z nami Łukasz Sakowski. Poniżej przekazujemy jego oświadczenie w całości:

"Moje artykuły i posty nie krytykują osób transpłciowych - często sam podkreślałem, że osoby takie należy szanować - lecz niektóre postulaty transseksualnych aktywistów oraz opinie negujące biologię ewolucyjną.

Oświadczenie "Rady Upowszechniania Nauki" jest oświadczeniem Rady Upowszechniania Nauki (RUN), która działa przy PAN, ale nie jest oświadczeniem PAN. W oświadczeniu tym powołano się na raport Kampanii Przeciw Homofobii i Lambdy Warszawy, bazujący na internetowej ankiecie z całkowicie wypaczoną próbą demograficzną: m.in. średnia i mediana wieku to ledwo ponad 20 lat, a więcej w tym badaniu było osób trans, niż lesbijek, mimo że osoby trans są najmniej liczną podgrupą LGBT. Nie weryfikowano w nim też odpowiedzi "badanych" - nikt nie sprawdzał, czy są one zgodne z prawdą. Ankieta, co przyznają autorzy raportu, była rozsyłana wśród aktywistów i aktywistycznych profili społecznościowych, a nie do reprezentatywnej demograficznie grupy osób.

Co więcej, w raporcie, na który powołuje się Rada Upowszechniania Nauki, pada stwierdzenie, że nie jest to opracowanie naukowe. Tymczasem RUN nazywa to w swoim komunikacie "badaniem naukowym". Co sugeruje, że autorzy tego raportu prawdopodobnie nie przeczytali, lecz wykorzystali pod tezę jego wyjęte z kontekstu metodologicznego fragmenty.

W oświadczeniu Rady Upowszechniania Nauki nie ma też żadnego uzasadnienia, choćby minimalnej wskazówki, dla przejścia od dyskryminacji do twierdzeń o wysokim odsetku (który, biorąc pod uwagę metodologię tej ankiety, jest po prostu nieprawdziwy) depresji i myśli samobójczych u osób transpłciowych. Jest wiele czynników, które mogą totalnie burzyć narrację, że ten rzekomo bardzo wysoki odsetek myśli samobójczych wynika tylko lub głównie z dyskryminacji. Na myśli samobójcze mogą wpływać leki hormonalne przyjmowane przez osoby transpłciowe – ulotki tych leków ostrzegają przed depresjami itp. Badania pokazują, że u osób transseksualnych znacznie częściej niż u reszty populacji występują zaburzenia wiązki B, zwłaszcza zaburzenie osobowości typu borderline, co jest poważnym czynnikiem ryzyka depresji i myśli samobójczych, zaś zaburzenia osobowości kształtują się w wieku od kilku do kilkunastu lat i nie wynikają z dyskryminacji - ich przyczyny odnoszą się głównie do funkcjonowania w środowisku rodzinnym, problemów neuro-psycho-biologicznych oraz aspektów genetycznych. Nie oznacza to, że dyskryminacja nie ma znaczenia, trzeba jednak podkreślić, że nie ma żadnych twardych, ugruntowanych i niezbitych dowodów na związek przyczynowo-skutkowy i że znacznie lepiej udowodniony wpływ ma tutaj wiele innych czynników, które Rada Upowszechniania Nauki kompletnie pominęła.

Dodatkowo, w oświadczeniu Rady Upowszechniania Nauki pada sugestia, że ważniejsze od informowania jest dbanie o "dobrostan" osób dyskryminowanych. A to budzi poważne wątpliwości: czy mamy nie mówić prawdy, by dbać o czyiś "dobrostan"? I na jakiej podstawie ktokolwiek może stwierdzić, że straszenie myślami samobójczymi i samobójstwami to jest dbanie o dobrostan, a nie wręcz przeciwnie: działanie na szkodę tych grup, o których mowa? Sam jestem gejem i widzę, że straszenie i szantażowanie samobójstwami ma totalnie odwrotny skutek od zamierzonego - działa na szkodę naszej społeczności. Niedawno pierwsza sekretarz Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego wprost skrytykowała straszenie samobójstwami i gloryfikację samobójców, obawiając się, że może to powodować "efekt Wertera".

Na koniec, warto dodać, że w Radzie Upowszechniania Nauki są nie tylko naukowcy, ale też influencerzy i aktywiści zajmujący się także tematyką transseksualną, a to jest konflikt interesów, który nigdzie nie został ujawniony."

Źródło: To Tylko Teoria, run.pan.pl