Zemsta Białej Gladis. Dlaczego orki atakują jachty na południu Europy?

30 października w Cieśninie Gibraltarskiej zatonął polski jacht. "Uderzały w płetwę sterową przez 45 minut, powodując poważne uszkodzenia i wycieki" - poinformowała na Facebooku polska firma wycieczkowa Morskie Mile. Nikomu z załogi ani pasażerów nic się nie stało, jednak jacht zatonął.

To kolejny przypadek ataku tych morskich drapieżników na łódź na południ Europy. Incydenty nasiliły się w ciągu ostatnich trzech lat. W maju 2023 r. grupa ork zaatakowała żaglówkę u wybrzeży Hiszpanii. Przebiły jej kadłub i złamały ster - poinformowała lokalna służba ratownictwa morskiego.

W lipcu Portugalia zakazała łodziom turystycznym zbliżania się do stad po serii incydentów, w których zwierzęta taranowały jednostki. Portugalski Instytut Ochrony Przyrody i Leśnictwa (INCF) poinformował wówczas, że oprócz żaglówek, przedmiotem zainteresowania ork były również mniejsze łodzie.

Motywacja morskich ssaków nadal jest tajemnicą. Niektórzy eksperci uważają, że za tym niezwykłym zachowaniem może stać odwet za traumatyczne doświadczenia orki o imieniu Biała Gladys (White Gladis). Według tej teorii, po kolizji z łodzią kilka lat temu Gladis zaczęła wykazywać "zachowania obronne" wobec statków, a inne orki ją naśladują.

Orki to niezwykle społeczne drapieżniki alfa. Nie mają wrogów w środowisku naturalnym, nie są więc płochliwe. Zazwyczaj, gdy atakują żaglówki, nie powodują większych szkód. Tylko trzy łodzie zostały zatopione przez te morskie ssaki od czasu rozpoczęcia nietypowego zachowania w maju 2020 r. Szacuje się, że atakowana jest jedna na 100 jednostek przepływających przez daną lokalizację.

Alfredo López Fernandez, biolog morski z Uniwersytetu Aveiro w Portugalii, powiedział magazynowi "Live Science", że orki celowo wybierają łodzie. "Nie znamy jeszcze punktu wyjściowego ani motywacji, ale zachowania obronne oparte na traumie, jako źródło tego wszystkiego, z każdym dniem zyskują na prawdopodobieństwie" - powiedział.

Kilku komentatorów posunęło się do stwierdzenia, że mściwa Gladis i spółka uczą młode orki łamania sterów łodzi. Jednak López Fernandez uważa, że rozprzestrzenia się tego zachowania to po prostu naśladownictwo wśród dorosłych zwierząt.

Zemsta Białej Gladis to nie jedyna teoria naukowców. "Mój pomysł lub to, co ktokolwiek do tej pory powiedział, to jeszcze spekulacje. To całkowita tajemnica, bez precedensu" - powiedział CBS News Andrew W. Trites, profesor i dyrektor badań nad ssakami morskimi na Uniwersytecie Kolumbii Brytyjskiej. Trites nie sądzi, by incydenty te były atakami, kwestionuje, dlaczego orki miałyby angażować się w zachowania autodestrukcyjne.

Teoria Tritesa jest taka, że "to po prostu zabawa, która wymknęła się spod kontroli". Wspominał wieloryba o imieniu Luca, widzianego u wybrzeży Vancouver w Kanadzie, który odpłynął od swojego stada i zaczął podążać za łodziami. "Nauczył się chwytać za stery, aby je odłamać, unieruchamiając łodzie, które następnie popychał" - powiedział Trites. "Szukał interakcji społecznych. I nauczył się, że może przedłużyć kontakt, uszkadzając łodzie. Wtedy musieli z nim zostać".

Trites powiedział również CBS: "Znam wiele przypadków, w których orki przypływają i prawie przykładają nos do śruby napędowej łodzi. Czują, jak opływa je woda. To jak jacuzzi".

Jakikolwiek jest jego powód, specjaliści są zaniepokojeni zachowaniem drapieżników. Chociaż ich śmierci nie można bezpośrednio powiązać z wydarzeniami na łodziach, wiadomo, że cztery orki należące do subpopulacji iberyjskiej zmarły od czasu rozpoczęcia incydentów w 2020 r. Orki są gatunkiem krytycznie zagrożonym, ich iberyjska populacja wynosiła w 2011 r. tylko 39 osobników.

Hiszpańskie Ministerstwo Transportu wezwało żeglarzy do opuszczania obszaru, jeśli zaobserwują zmianę kierunku lub prędkości orki oraz do zgłaszania wszelkich interakcji z tymi zwierzętami. W Portugalii wydano zakaz zbliżania się do drapieżników zarówno ze względu na bezpieczeństwo turystów, jak i w celu uniknięcia niepokojenia zwierząt. Łodzie zostały również poinstruowane, aby odsunąć się w celu uniknięcia interakcji oraz przestać się przemieszczać, jeśli orki zdołają niezauważenie zbliżyć się do łodzi.

Źródło: euronews.com