Zaalarmowali Tuska. Na szali życie niemal 90 tys. Polaków

Temat smogu wraca każdego roku jak bumerang. Nic dziwnego, bo jest ku temu poważny powód. Według danych przedstawionych przez brytyjski dziennik "Guardian" zanieczyszczone powietrze przyczynia się do ok. 400 tys. zgonów rocznie w Europie. Zaledwie 2 proc. populacji Europy żyje na obszarach, gdzie poziom pyłów mieści się w granicach normy.

Największym zagrożeniem dla zdrowia jest pył zawieszony PM2,5 (o rozmiarach drobin do 2,5 mikrometra). Są to aerozole atmosferyczne, które mogą się przedostać bezpośrednio do krwioobiegu. Przyczyniają się do m.in. nasilenia astmy, nowotworów płuc, gardła i krtani, miażdżycy, zaburzeń rytmu serca czy problemów z oddychaniem u noworodka.

Szkodliwy dla zdrowia jest także PM10. To pył składający się z mieszaniny cząstek, których średnica nie przekracza 10 mikrometrów. Pył zawiera rakotwórcze metale ciężkie: benzopireny, furany i dioksyny. Wpływa na układ oddechowy i powoduje ataki kaszlu, zapalenie oskrzeli, świszczący oddech czy zwiększone ryzyko zawału.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) rekomenduje zaostrzenie średniorocznych stężeń pyłu zawieszonego PM2,5 względem obecnych unijnych przepisów. Zaleca, żeby dobowe stężenie pyłu zawieszonego PM2,5 nie przekraczało 15 mikrometrów na m3. Z kolei normę pyłów PM10 w przypadku dobowego stężenia ustalono na poziomie 45 mikrometrów na m3.

Jak podaje bizblog.spidersweb.pl, polskie kryteria są o połowę lżejsze niż rekomendacje WHO. Nadzieją na poprawę sytuacji jest Dyrektywa w Sprawie Jakości Powietrza (AAQD). Jej celem jest podniesienie norm jakości powietrza do tych rekomendowanych przez WHO. Prace nad dyrektywą trwają na szczeblu unijnym.

Władze UE spierają się, w jakim tempie dostosować unijne normy jakości powietrza do zaleceń WHO. Podczas gdy część urzędników opowiada się za 2030 r., inni próbują przeforsować odleglejszą datę - 2040 r. Opóźnienie wejścia w życie nowych wytycznych byłoby katastrofą dla życia Europejczyków, w tym Polaków.

Jak podają autorzy badania opublikowanego w "International Journal of Public Health", przesunięcie osiągnięcia nowych norm jakości powietrza z 2030 r. na 2040 r. będzie oznaczało przedwczesny zgon aż 87 tys. Polek i Polaków. Decyzję w sprawie poznamy do końca lutego br., gdy Komisja Europejska, Parlament Europejski oraz Rada UE wypracują porozumienie i poddadzą je pod głosowanie plenarne.

Fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi wypuściła spot zatytułowany "Pora się odsmożyć". W nagraniu występują chorujący na astmę lub ich rodziny. Działacze apelują do polskiego rządu oraz innych krajów UE o poparcie ambitnych przepisów w zakresie jakości powietrza.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

- Polska jest jednym z największych krajów UE i to właśnie stanowisko polskiego rządu może być decydujące dla szybszej poprawy jakości powietrza w całej Unii. Apelujemy do rządu, aby w ramach Rady UE poparł przepisy, które pozwolą przyspieszyć walkę ze smogiem, a tym samym ochronić życie i zdrowie milionów ludzi - podsumowuje mec. Agnieszka Warso-Buchanan z Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi.

Źródła: Fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi/Wyborcza/Spider's Web/Airly