Polska musi zalegalizować pary jednopłciowe. Przełomowy wyrok

12 grudnia Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu (ECHR) wydał wyrok w sprawie pięciu par jednopłciowych, które zaskarżyły Polskę w 2017 r i w 2018 r. Geje i lesbijki z Łodzi, Krakowa i Warszawy zaskarżyli do Trybunału brak jakiejkolwiek formy prawnej ochrony par tej samej płci w Polsce.

Skarżący utrzymywali, że brak takiej ochrony jest naruszeniem Europejskiej konwencji praw człowieka, w szczególności jej art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) i art. 14 (zakaz dyskryminacji). Polska ratyfikowała Konwencję w 1993 r. ECHR 12 grudnia 2023 r. potwierdził, że brak możliwości zawarcia w Polsce formalnego związku przez osoby tej samej płci jest naruszeniem Konwencji.

Trybunał uznał, że: "państwo polskie przekroczyło swoje uprawnienia dyskrecjonalne i nie wywiązało się z obowiązku zapewnienia, że skarżący mieli określone ramy prawne zapewniające uznanie i ochronę ich związków jednopłciowych.".

W wyroku czytamy również: "Uchybienie to spowodowało niezdolność skarżących do uregulowania podstawowych aspektów ich życia i stanowiło naruszenie ich prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego."

Stosunkiem głosów sześć do jednego Trybunał orzekł, że doszło do naruszenia Europejskiej konwencji praw człowieka w zakresie poszanowania życia prywatnego i rodzinnego (art. 8). Zdanie odrębne zgłosił sędzia z Polski Krzysztof Wojtyczek. Pozostali sędziowie i sędzinie orzekający w sprawie pochodzą z Czarnogóry, San Marino, Słowacji, Szwecji, Węgier i z Włoch.

W sprawę była aktywnie zaangażowana Koalicja na Rzecz Związków Partnerskich i Równości Małżeńskiej. Jej członkami są Stowarzyszenie Miłość nie wyklucza, Kampania Przeciw Homofobii, pracujące pro bono kancelarie prawne (Kancelaria prawna Pietrzak Sidor & Wspólnicy oraz Tataj Górski Adwokaci) oraz Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego i Helsińska Fundacja Praw Człowieka

Aby mieć podstawy formalne do zgłoszenia spraw w ECHR, wszystkie pary musiały podjąć najpierw próbę zarejestrowania związków w Polsce. Po odmowach w Urzędach Stanu Cywilnego zaskarżały je do kolejnych instancji polskiego sądownictwa.

Obowiązek wykonania orzeczenia ECHR spoczywa na rządzie pozwanego państwa. Informacja o jego wykonaniu powinna trafić do Komitetu Ministrów Rady Europy. W razie konieczności Komitet może uchwalić rezolucję wzywającą państwo do postępowania zgodnego z wyrokiem Trybunału.

Źródło: echr.coe.int