Połączyły ekologię, sztukę i matematykę. Szydełkują rafę koralową

W 2005 r. siostry bliźniaczki Christine i Margaret Wertheim postanowiły stworzyć rafę koralową na szydełku. Ich Crochet Coral Reef (Włóczkowa Rafa Koralowa) jest najprawdopodobniej największą instalacją artystyczną na świecie. Projekt łączy sztukę, rzemiosło, matematykę i ekologię. Jest też świadectwem ludzkiej umiejętności i potrzeby współpracy.

Mimo, że projekt trwa już od 18 lat, nie zwalnia tempa i zatacza coraz szersze kręgi. Jak napisała w serwisie Substack 31 grudnia 2023 r. Margaret Wertheim, w zeszłym roku Crochet Coral Reef zawitała do Austrii, gdzie 2 tys. osób wykonało około 30 tys. włóczkowych fragmentów rafy.

Rok wcześniej w Niemczech 4 tys. osób stworzyły na szydełku ponad 40 tys. elementów. W sumie w projekcie wzięło już niemal 25 tys. osób, 99 proc. z nich to kobiety. W swoim wystąpieniu dla TED w 2009 r. Wertheim, która jest cenioną dziennikarką piszącą o nauce, opowiedziała o kobieco-matematycznej stronie Crochet Coral Reef.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Inspiracją dla sióstr Wertheim była Daina Taimiņa, łotewska matematyczka, która w 1997 r. jako pierwsza stworzyła trwały fizyczny model powierzchni hiperbolicznej. Płaszczyzny hiperboliczne mają falowaną strukturę, którą w naturze można spotkać w liściach sałaty czy właśnie w rafie koralowej. Teoretycy matematyki nie dostrzegali jednak tych podobieństw i płaszczyzny hiperboliczne, które otrzymywali w obliczeniach próbowali wycinać i kleić z kartek papieru. 

Taimina jako pierwsza stworzyła trwałe modele przestrzeni hiperbolicznej. Udało się jej to dzięki użyciu włóczki i szydełka. Jej odkrycie podchwyciły w 2005 r. siostry Wertheim do projektu artystycznego, który miał też zwrócić uwagę na wymieranie raf koralowych, przede wszystkim Wielkiej Rafy Barierowej u Wybrzeży Australii.

Rafy koralowe są bardzo wrażliwe na zmiany temperatury wody. Zmiana już o jeden stopień powoduje powoduje zjawisko nazywane "blaknięciem rafy". Stres termiczny skutkuje zaburzeniem symbiozy między koralowcami a glonami nadającymi tym organizmom kolory. Glony dostarczają rafie ok. 90 proc. składników energetycznych. Długotrwałe zaburzenie równowagi powoduje śmierć rafy.

Jak przypomniała na Substack Margaret Wertheim, Wielka Rafa Barierowa straciła od 1995 r. ponad połowę swojej wielkości. Jedynym sposobem na jej uratowanie jest zapanowanie nad globalnym ociepleniem, co nie będzie możliwe bez zaangażowania całej światowej społeczności. Projekt Włóczkowej Rafy Koralowej pokazuje również, że możliwa jest globalna praca nad wspólnym celem.

Źródło: margaretwertheim.substack.com