Frenemy, czyli toksyczna przyjaźń, która może być szkodliwa. Jak ją rozpoznać?

Niemal każdy z nas spotkał w swoim życiu kogoś takiego, kto na początku znajomości wydawał się szczerym, lojalnym przyjacielem. Z czasem jednak okazywało się, że to tylko pozory. W rzeczywistości mieliśmy do czynienia z człowiekiem zawistnym, mającym nieuczciwe wobec nas zamiary, raniącym nasze uczucia.

Podczas, gdy "przyjaciel" korzystał z naszej dobroci, wykorzystując nas do realizacji swoich potrzeb, my wierzyliśmy w jego dobre intencje. Odkrywając drugie oblicze takiej relacji, czujemy się zawiedzeni i oszukani. Zastanawiamy się także, ja do tego doszło i wciąż zadajemy sobie pytanie: jak to możliwe, że nie poznaliśmy się na takiej osobie wcześniej?

Toksyczna przyjaźń to relacja, która nie przynosi wsparcia, radości, szczerości i poczucia bezpieczeństwa. Zamiast niej otrzymujemy pogorszenie poczucia wartości, frustrację, negatywne emocje i potężną dawkę stresu. To emocjonalne wyczerpanie, połączone z brakiem równowagi mówi o tym, że przeżywamy ogromny zawód.

W języku angielskim ten rodzaj bliskiej i niekorzystnej dla jednej strony znajomości nosi termin "frenemy". Słowo to powstało z dwóch angielskich słów - "friend", czyli przyjaciel oraz "enemy", czyli wróg. Przyjaciel i wróg w jednej osobie? Wydaje się, że to niemożliwe, a jednak właśnie w taki sposób określa się osobę, która udaje, że jest po nasze stronie i chce dla nas dobrze, a w rzeczywistości stara się nam zaszkodzić.

W większości przypadków problem frenemy jest związany z niskim poczuciem wartości "złej" przyjaciółki/przyjaciela. Osoba, która ma niską samoocenę będzie odczuwała zazdrość, gdy komuś wiedzie się lepiej niż jej. Widząc, że przyjaciółka otrzymała awans, będzie próbowała zmniejszyć jej sukces, mówiąc, że po prostu miała szczęście, a poza tym to wcale nie jest takie super stanowisko, wręcz przeciwnie, pewnie nikt go nie chciał. Z każdym osiągnięciem przyjaciółki, frenemy będzie czuć się gorzej. Nie potrafi dzielić radości z czyichś dokonań, ba, nawet nie stara się tego robić. Ma zupełnie inny cel – wyszukuje same złe strony naszego sukcesu, wygranej. Dotyczy to również oceny bliskich przyjaciółce osób – jeśli przedstawi jej nowego fajnego chłopaka, frenemy znajdzie w nim same wady.

Nie wszystkie zachowania toksycznej przyjaciółki można zauważyć i zdiagnozować już na początku znajomości. Warto jednak zwrócić uwagę na kilka sygnałów, które mogą świadczyć o tym, że nie jest to wartościowa przyjaźń.

Prawdziwa przyjaźń oparta jest o szczere wyrażenie własnych myśli, w taki sposób oczywiście, by nie urazić drugiej strony. Toksyczny przyjaciel zaś będzie do ciebie mówił w sposób, który nie będzie miał nic wspólnego z troską o twoje dobro. Krytyczne, poniżające słowa i wyśmiewanie - to jego metoda komunikacji. Ciągła krytyka może być nie tylko przykra, ale również mocno frustrująca. Jeśli jednak taka przyjaciółka dużo dla nas znaczy, będziemy starać się jak najbardziej się jej przypodobać, robiąc nawet pewne rzeczy wbrew sobie. 

Osoba, która notorycznie nas wyśmiewa i w krytyczny sposób komentuje nasze każde zachowanie, zwyczajnie nie szanuje naszych uczuć. Prawdziwy przyjaciel potrafi wykazać się empatią i nie ignoruje naszych potrzeb, patrzy na naszą wrażliwość, starając się nas nie zranić.

Znasz powiedzenie, że karma wraca? Oznacza ono, że jeśli Ty dajesz drugiej osobie coś dobrego, to dobro spotyka również Ciebie. Oczywiście tak bywa, ale nie w przypadku toksycznej przyjaźni. W tej relacji tylko jedna ze stron dużo z siebie daje, poświęca się i angażuje, druga zaś tylko bierze, bierze, bierze...i nie oferuje nic w zamian.

Zazdrość oraz rywalizacja to dwie rzeczy, które nie powinny pojawić się w prawdziwej przyjaźni. Przyjaźń opiera się o wzajemne wsparcie i dzielenie radości z sukcesów drugiej osoby. Jeśli przyjaciel umniejsza twoje osiągnięcia, a do tego porównuje się do ciebie podkreślając, w jak wielu sprawach radzi sobie lepiej niż ty, to powinna zapalić się lampka ostrzegawcza.

Wszyscy dobrze wiemy, jak wygląda spotkanie dwójki prawdziwych przyjaciół - jest radosne, pozytywne, nawet jeśli poruszane są podczas niego trudne tematy, to słychać w nich wsparcie i zrozumienie. Bliski przyjaciel pomaga znaleźć rozwiązanie problemu, a nie popycha nas w stronę jeszcze większych kłopotów. Tymczasem relacja z toksycznym przyjacielem wygląda zupełnie inaczej. Jest pełna niepokoju, nieprzyjemnych słów i żartów, negatywnych komentarzy. Po spotkaniu z takim przyjacielem odczuwasz smutek. To kolejny sygnał, że w tej relacji coś szwankuje.

Toksyczny przyjaciel wykorzysta każdą nadarzającą się sytuację, by wywołać w Tobie poczucie winy. Obarczając cię odpowiedzialnością za sprawy, na które nie masz wpływu, sam poczuje się lepiej. W końcu znalazł winowajcę, który wszystko na siebie bierze, w tym negatywne emocje, stres i napięcie.