Uzależniają bardziej niż alkohol. Jak social media odbierają radość życia?

Powiedzieć, że spędzamy online dużo czasu, to jak powiedzieć, że na Słońcu jest ciepło – brzmi jak lekkie niedopowiedzenie, prawda? Przez ostatni rok funkcjonowaliśmy wyłącznie w przestrzeni wirtualnej, gdzie pracowaliśmy, uczyliśmy się, zawieraliśmy znajomości, konsumowaliśmy kulturę, oglądaliśmy filmiki z kotami i śmialiśmy się z memów o Sasinie. Czy możliwe jest jeszcze życie bez internetu?

Nawet jeśli przed pandemią niektórzy z nas starali się ograniczać czas spędzany w wymiarze wirtualnym, tak obecna sytuacja na świecie zmusiła nas wszystkich do uzależnienia się od smartfona i laptopa. W związku z tym powstały określenia na nieznane wcześniej schorzenia psychiczne, jak "Zoom zombie" czy "Zoom fatigue", które dotyczą przemęczenia wywołanego wideokonferencjami.

Social media mogą być bardziej uzależniające niż alkohol i papierosy – wynika z raportu opracowanego przez Królewskie Towarzystwo Zdrowia Publicznego. Według badaczy korzystanie z mediów społecznościowych wiąże się ze zwiększonym poziomem niepokoju, stanów depresyjnych i gorszą jakością snu. Naukowcy stwierdzili, że aż 91% osób w wieku od 16 do 24 lat korzysta z platform społecznościowych.

Z raportu instytutu badawczego NASK wynika, że młodzi Polacy spędzają w sieci ponad 4 godziny dziennie. 59,4% badanych przyznało, że przeznacza ten czas na korzystanie z portali społecznościowych. Co szósty badany przyznał, że nie wyobraża sobie życia bez smartfona. Jednocześnie 56% ankietowanych ma świadomość, że zbyt wiele czasu poświęca smartfonowi.

Wiele niepokojących danych dostarcza raport "Młodzi Cyfrowi". Z ankiety przeprowadzanej na respondentach w wieku 12-21 lat wynika, że:

• 33% nastolatków ocenia siebie jako osobę uzależnioną od mediów społecznościowych
• Co czwarty nastolatek uważa się za fonoholika
• Co dziesiąty badany przyznaje, że korzysta z telefonu cały czas
• Prawie połowa uczniów po przebudzeniu się w nocy od razu sięga po smartfon

• Co czwarty uczeń czuje się przeciążony nadmiarem informacji docierających do niego w sieci
• 28% uczniów czuje niepokój lub zdenerwowanie, gdy nie wie, co planują lub robią w sieci inni
• Co trzeci badany przyznał, że jego rodzic nie ma pojęcia, do czego dziecko używa internetu i smartfona
• Co piąty nastolatek określa swoje życie jako niezbyt szczęśliwe lub nieszczęśliwe

Jeśli chcecie przeczytać coś naprawdę dołującego na temat Generacji Z i social mediów, sięgnijcie po felieton Jana Śpiewaka. Socjolog – na podstawie filmu dokumentalnego Netflixa "Dylemat społeczny" – nakreśla szkic młodego pokolenia, które jest głównym bohaterem aktualnej rewolucji cyfrowej. Śpiewak pisze o tym, jak łatwo poddajemy się mechanizmom kontroli cyfrowych gigantów. Zbyt łatwo.

Kendall Jenner w wywiadzie dla "Vogue'a" opowiedziała o swoim uzależniającym związku z mediami społecznościowymi. W ramach cyklu "Open Minded" 25-letnia supermodelka przyznała, że na jej stany lękowe w największym stopniu wpływa ilość negatywnych rzeczy, które na co dzień widzi w internecie. – Nie lubię tego uczucia, że media społecznościowe są na pierwszym miejscu, że nie ma od nich ucieczki.

Kendal przyznaje, że w szczególności przejmuje się "fałszywymi narracjami" na jej temat, które krążą po sieci. – Wydaje mi się, że internet żeruje na takich rzeczach bez kontekstu. Nie wiedzą, co było przed i po, tylko wezmą tę jedną rzecz z teraz i na jej podstawie cię osądzą. [...] W mediach społecznościowych wszystko jest podkreślone, wyostrzone, niezależnie od tego, czy jest dobre, czy złe.

Jenner przyznaje, że negatywne rzeczy w internecie dotykają ją często z błahych powodów, np. – Komuś się nie podobało, jak wyglądałam na zdjęciu. [...] Są chwile, kiedy się załamuje lub czuję, że już nie mogę tego znieść – przyznaje supermodelka, dodając, że często ma wrażenie, jakby niczego nie potrafiła zrobić wystarczająco dobrze.

Pyanie, czy życie w ogóle bez używania mediów społecznościowych jest jeszcze możliwe? Moim zdaniem jedyne, co można zrobić, to nauczyć się zdrowo i odpowiedzialnie korzystać z social mediów:

• Wyznaczyć pory w ciągu dnia, kiedy włączamy smartfona i sprawdzamy powiadomienia
• Regularnie czyścić konta w social mediach z profili i znajomych, którzy tworzą treści negatywnie wpływające na naszą psychikę

• Nauczyć się tego, czym różni się krytyka od hejtu... i tym drugim się w ogóle nie przejmować
• Nauczyć się weryfikować źródła w internecie, aby nie powielać dezinformacji lub teorii spiskowych
• Wgrać aplikację, która monitoruje czas, jaki spędzamy w social mediach. Nic nie działa tak skutecznie na zmianę nawyków, jak wyrzuty sumienia

Jeśli masz problem, o którym potrzebujesz porozmawiać ze specjalistą, zadzwoń pod numer 116 111. Jest to Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży. Z kolei pod numerem 116 123 funkcjonuje telefon zaufania dla osób dorosłych w kryzysie emocjonalnym.