UOKiK wydał rekomendacje dla influencerów. Koniec samowolki?

Social media są usłane najróżniejszymi reklamami. Nie ma w tym nic złego. Osoby, które zarabiają na byciu znanymi, muszą… jakoś zarobić. Przecież od dekad celebryci byli twarzami produktów, uśmiechali się szeroko na reklamach proszków do prania, ofert kredytowych, nowych modeli telefonów. A teraz internetowi celebryci pokazują na Instagramie czy TikToku reklamy Shopee, Spotify czy innych marek.

Reklamy w social media nie były do końca unormowane. Nikt nie wiedział dokładnie, jak oznaczać reklamy - czego nie robić, a co można. Polskie przepisy prawa nie nadążały za zmieniającą się wirtualną rzeczywistością. W tym momencie istnieje nawet szara strefa dotycząca reklamowania mocnego alkoholu. W internecie robili to m.in. Klaudia El Dursi czy Janusz Palikot. Czy mogą to robić? Wszystko zależało od interpretacji przepisów.

26 września w niemal samo południe opublikowane zostały nowe rekomendacje prezesa UOKiK (Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów) ws. reklam publikowanych w social media dla influencerów. A czym są owe rekomendacje?

"Rekomendacje Prezesa UOKiK dotyczące oznaczania reklam to pomoc dla użytkowników mediów społecznościowych - twórców, agencji reklamowych i reklamodawców. Zostały stworzone po konsultacjach z przedstawicielami branży influencer marketingu: Związkiem Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska, Stowarzyszeniem Komunikacji Marketingowej SAR oraz Radą Reklamy, a także środowiskiem naukowym z Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW oraz Zakładu Systemów Prasowych i Prawa Prasowego WNPiD UAM" - czytamy na stronie UOKiK-u.

To są tylko rekomendacje, więc nie mają ogromnego wpływu na rzeczywistość. Nie są to nowe przepisy prawa, a jedynie reguły i interpretacje istniejących przepisów, których powinni przestrzegać influencerzy.

Według rekomendacji, wszystkie materiały zawierające przekaz handlowy, za które influencer otrzymał korzyść materialną, powinien jasno oznaczać jako MATERIAŁ REKLAMOWY i wskazać promowaną markę. Katalog sformułowań jest szeroki i z punktu widzenia użytkownika nie ma znaczenia, czy słowo "Reklama" poprzedzone będzie hashtagiem czy wzięte w nawias kwadratowy. Rekomendowane określenia to między innymi:

• #reklama lub [REKLAMA],
• #materiałreklamowy lub [MATERIAŁ REKLAMOWY],
• #współpracareklamowa lub [WSPÓŁPRACA REKLAMOWA],
• Płatna współpraca z marką XYZ,
• Reklama marki XYZ.

Jeżeli jednak reklamujemy swój produkt, to powinniśmy to oznaczyć jako "autopromocja". Czyli Friz opowiadający o produktach Ekipy powinien swoje nagranie oznaczyć hasłem "autopromocja".

Oznaczenie reklam jest uznawane za czytelne, jednoznaczne i zrozumiałe, gdy jest:

• W widocznym miejscu, np. na początku opisu lub nagrania;
• Wyróżniające się względem pozostałej treści;
• Napisane wyraźną i wystarczająco dużą czcionką;
• W języku polskim, o ile profil jest prowadzony w tym języku;
• Z użyciem określeń jednoznacznie wskazujących na komercyjny charakter publikacji.

Influenerzy powinni też "sami stwierdzić", czy zaproszenie na wydarzenie czy testy "może mieć wpływ na neutralność publikacji influencera". Jeżeli tak, to powinni poinformować widzów o zaistnieniu takiej sytuacji, np. w materiale czy opisie.

Rekomendacje dotyczą też prezentów, które otrzymują influencerzy:

"Czytając Rekomendacje, zwróć uwagę na prezenty oraz opisane przykłady otrzymywanych paczek PR. Ważnym czynnikiem decydującym o rodzaju oznaczenia jest to, czy prezent o niedużej wartości dostajesz po raz pierwszy od marki, czy może jest to kolejny taki podarunek, który zamierzasz przedstawić w mediach społecznościowych. Gdy influencer promuje pierwszą paczkę PR publikację oznacza jako PREZENT. Inne sugerowane określenia takiego oznaczenia znajdzie w Rekomendacjach. Jeśli ta sama marka wysyła twórcy kolejne produkty – publikacje o nich powinien oznaczyć jako MATERIAŁ REKLAMOWY" - zaznacza UOKiK.

UOKiK przekazuje też, że gdy influencer ma wątpliwości, czy dany produkt mógłby stanowić przekaz handlowy,  to lepiej, aby oznaczył go jako reklamę.

Z 31-stronnicowych rekomendacji dowiadujemy się też, że "nie istnieją obecnie przepisy, które wprost regulują sposoby oznaczania materiałów reklamowych w mediach społecznościowych". Lecz prawo mówi wprost, że "treści reklamowe nie mogą wprowadzać konsumentów w błąd". Influencerzy muszą się wystrzegać:

• Zaniechań wprowadzających w błąd;
• Kryptoreklam;
• Nieuczciwej konkurencji.

Zachęcam każdego, do sprawdzenia PDF-u dostępnego na stronie UOKiK-u. Nie trzeba być influencerem, aby dowiedzieć się czegoś o reklamach w social media. Może to wy odnajdziecie nieuczciwego influencera?