Fala zmian deklaracji maturalnych. "Połowa klasy się poddała"

Do 30 września zeszłego roku tegoroczni maturzyści składali tzw. deklaracje maturalne, czyli zgłoszenia dotyczącego tego, jakie przedmioty i na jakim poziomie chcą zdawać. Do 7 lutego uczniowie mogą zmienić decyzję. Aby to zrobić należy złożyć korektę deklaracji.

Wyniki matur próbnych popchnęły wielu uczniów do decyzji o zmianie deklaracji maturalnych. Są szkoły, gdzie niemal całe klasy zrezygnowały ze zdawania chemii czy języka polskiego na poziomie rozszerzonym. Jak zmienić deklarację maturalną? I jak zrobić to z głową?

Wokół matury 2023 narosło wiele kontrowersji, choć egzamin jeszcze się nie odbył. Już we wrześniu pisaliśmy o apelach a nawet petycji maturzystów do ministra edukacji Przemysława Czarnka o odwołanie ustnej matury z języka polskiego i obcego. Powody? "Niemal trzy lata przygotowań pod wymagania starej matury, w tym dwa lata na lekcjach zdalnych, mnóstwo problemów psychicznych młodego pokolenia" - wymieniali w liście do szefa MEiN-u. Wiele obaw budzi też egzamin pisemny z języka polskiego, który w tym roku będzie o wiele trudniejszy niż w latach ubiegłych. Maturzyści podnoszą, że o zmianie formuły matury – a także o poszerzonej liście lektur – dowiedzieli się za późno. O tym, co dokładnie się zmieniło w rozmowie z Vibez.pl mówiła Bogumiła Bielak, nauczycielka języka polskiego, współtwórczyni inicjatywy Protest z Wykrzyknikiem.

Z takiego obrotu spraw a także zmienionych kryteriów oceny matury w formule 2023 niezadowoleni są też nauczyciele, którzy twierdzą, że system ocen nie będzie odzwierciedlał poziomu wiedzy i umiejętności ucznia. W tej sprawie powstał nawet tzw. manifest polonistów, którzy wzywali do pilnych zmian, ostrzegając, że zrezygnują ze sprawdzania matur. Teraz – jak donoszą nauczyciele na grupach dyskusyjnych na Facebooku – Centralna Komisja Egzaminacyjna wysyła im wezwania do rejestracji jako tegoroczny egzaminator, grożąc wykreśleniem z listy egzaminatorów. "Przypominamy, że skreślenie z ewidencji egzaminatorów następuje w przypadku nieusprawiedliwionego nieuczestniczenia w pracach dotyczących przeprowadzania egzaminu" - brzmi wiadomość.

Nie znamy wyników dokładnych matur próbnych, bo te były sprawdzane nie przez egzaminatorów z CKE, a przez nauczycieli z danej szkoły.

Alicja Kukułka ucząca języka polskiego w kilku szkołach średnich w Łódzkiem mówi, że system oceniania jest na tyle kłopotliwy, że ma wątpliwości czy wyniki matury próbnej naprawdę oddały poziom umiejętności uczniów.

- Zauważyłam, że w jednej z placówek są klasy, w których maturę z języka polskiego sprawdzał konkretny nauczyciel i one nie poszły za dobrze. Mam podejrzenie, że chodziło o pewną uznaniowość i różne interpretacje systemu oceniania - mówi Kukułka i dodaje: - W jednej z takich klas uczniowie oznajmili mi, że wszyscy chcą zdawać język polski na poziomie podstawowym a nie rozszerzonym, bo tak się wystraszyli. Teraz gdy emocje opadły chcących zmienić deklarację jest mniej, ale to wciąż około połowy klasy. Podobna sytuacja jest w klasach o profilu biologicznym, gdzie postrach budzi chemia, z której matura próbna była podobno bardzo trudna. W jednej ze szkół, gdzie uczę, jest klasa, gdzie z chemii chcą zrezygnować niemal wszyscy. Nikt nie podejmie decyzji za nich, ale staram się ich uspokajać, że próbna matura może się różnić od prawdziwej, że jest jeszcze czas, że wszyscy zdają taki sam egzamin. Uczniowie odpowiadają mi - całkiem przytomnie - że w rekrutacji na uczelnie będą konkurować z uczniami, którzy zdawali prostszą maturę rok temu.

Także w social mediach pojawiają się informacje o tym, że zmiana deklaracji jest częstsza niż rok temu. Najczęściej mowa o chemii.

"W mojej naprawdę świetnej klasie o profilu biologiczno – chemicznym matury próbnej z chemii nie zdała większość uczniów. Dzieciaki są załamane. Nawet ci co zdali nie uzyskali takich wyników, które pozwalałyby im na dostanie się na medycynę, jeśli w rekrutacji zmierzyliby się z tymi, którzy maturę zdawali w poprzednich latach. Jeśli uczeń, który ma u mnie od góry do dołu 4 i 5, pisze próbną maturę ledwo na 15 proc., to coś jest nie tak" - pisze jedna z nauczycielek na zamkniętej grupie dyskusyjnej na Facebooku.

Portal rybnik.com opisuje sytuację z I LO w Rybniku im. Powstańców Śląskich. Tu problemem okazała się próbna matura z chemii. Uczniowie placówki rozważają całkowite wykreślenie chemii z wybranych przedmiotów. - Do matury z chemii przystępują uczniowie, którzy chcą do niej przystąpić i potrzebują dobrych wyników w kontekście wyboru studiów. Uczeń na poziomie dobrym, co jest oceniane na około 75proc., napisał próbną maturę na 10 proc. Nawet jeżeli osoba była niedouczona jakiejś części materiału, to niech napisałaby na 50 proc., ale nie na 10 proc. - mówi cytowana przez portal Katarzyna Rostek-Tokarska, nauczycielka chemii z I LO w Rybniku.

Niestety zmiany deklaracji maturalnych mają jeszcze jedną ciemną stronę. Jak pisze Oliwier Nytko na łamach Vibez.pl tegoroczni maturzyści skarżą się, że nauczyciele wymuszają na nich zmianę deklaracji maturalnych. Mają stosować groźby i stawiać uczniom ultimatum. Wszystko to ma być motywowane dbałością o pozycję szkoły w rankingach, która jest podyktowana średnimi wynikami matur dla wszystkich uczniów w szkole. Z punktu widzenia nauczyciela dbającego o rankingi, lepiej byłoby więc aby do matury rozszerzonej podchodzili tylko ci uczniowie, co do których nauczyciel ma pewność, że poradzą sobie świetnie.

Przypomnijmy, że do zdania egzaminu dojrzałości w 2023 roku potrzeba uzyskania co najmniej 30 proc. maksymalnej liczby punktów. Maturzyści muszą obowiązkowo przystąpić do egzaminów pisemnych: z języka polskiego, języka obcego nowożytnego i matematyki, a także do jednego egzaminu pisemnego z przedmiotu do wyboru na wybranym przez siebie poziomie. Obowiązkowe będą również egzaminy ustne z języka polskiego oraz języka obcego, które w ostatnich latach się nie odbywały.

Z obowiązkowego zdawania przedmiotu dodatkowego zwolnieni są absolwenci technikum, którzy dyplom otrzymali w latach z lat 2006-2023 oraz branżowej szkoły II stopnia z lat 2022-2023), którzy posiadają dyplom zawodowy na poziomie technika.

Deklaracje tego, jakie przedmioty i na jakim poziomie chcą zdawać, maturzyści składali do 30 września. Teraz – po dwóch turach matur próbnych - maturzyści mogą złożyć korektę deklaracji maturalnej. Ostateczny termin to 7 stycznia. Maturzysta ma prawo zarówno zmienić listę wcześniej wybranych przez siebie przedmiotów, jak i dopisać dodatkowe.

Aby to zrobić nie trzeba składać nowej deklaracji a jedynie nałożyć korektę na poprzednią. W przypadku maturzystów, który obecnie uczą się w szkole średniej, korektę można wykonać w szkole. Powinna zostać złożona do 7 stycznia u dyrektora placówki, czy innego pracownika, który został przez dyrektora wyznaczony.

Jak zmianę deklaracji maturalnej może złożyć osoba, która obecnie nie uczy się w szkole średniej, a jest jej absolwentem – w tym te osoby, które chcą maturę poprawić? Można to zrobić w szkole macierzystej lub w tej, gdzie we wrześniu deklarowaliśmy, że będziemy zdawać maturę lub przez internet. Trzeba założyć konto w programie ZIU i tam dokonać korekty e-deklaracji.

Każdy zdający może przystąpić do egzaminu z dowolnie wybranego przedmiotu, nawet jeśli nie uczęszczał na niego w szkole. Na przykład, nie ma formalnych przeszkód, aby uczeń, którego szkoła nie oferowała w programie lekcji włoskiego, nie mógł wybrać tego języka na maturze. Podobnie z uczniem, który chce zdawać matematykę na poziomie rozszerzonym, choć w szkole realizował program podstawowy.