"Byłam nikim w tym chorym państwie". Apel organizacji równościowych do ministra

Organizacje równościowe zgłosiły apel do ministra finansów Andrzeja Domańskiego. Prośbę o monitorowanie sytuacji otrzymała również ministra ds. równości Katarzyna Kotula. Chodzi o przepisy spadkowe dyskryminujące osoby żyjące w związkach jednopłciowych.

Swoją historią z dziennikarzem portalu oko.press podzieliła się pani Kamila. To m.in. jej bolesne przejścia są inspiracją dla apelu, pod którym podpisały się m.in. Stowarzyszenie Lambda Warszawa, Kampania Przeciw Homofobii i Miłość Nie Wyklucza. Kobieta mimo 19 lat w relacji z partnerką i próbie notarialnej regulacji ich statusu, po nagłej śmierci ukochanej jest traktowana przez polskie państwo jak obca osoba.

Kamila i Judyta poznały się w bibliotece w trakcie studiów. Judyta miała 23 lata, Kamila 21. Po studiach zamieszkały we Wrocławiu. Przez 19 lat związku zgromadziły znaczny wspólny majątek. Pani Kamila opowiedziała oko.press: "Miała taką filozofię, że do czterdziestki będziemy tyrać, a potem zacznie się slow life. Miałyśmy odcinać kupony, podróżować. Zainwestowałyśmy w dom, budowałyśmy swoje miejsce w Portugalii, miałyśmy samochody i oszczędności. To wszystko było nasze, wspólne".

W czerwcu 2022 r. życiowe partnerki zawarły umowę u notariusza. Udzieliły sobie wszelkich pełnomocnictw. "Zawarłyśmy umowę partnerstwa, tam było dużo szczegółowych informacji o dziedziczeniu, dostępie do informacji medycznej, podziale wspólnego majątku" - wytłumaczyła pani Kamila, która została jedyną spadkobierczynią pani Judyty.

Kolejnym krokiem miał być prawdziwy ślub za granicą. Pani Kamila powiedziała: "Widziałyśmy, że wiele par nie ogląda się na Polskę, wyjeżdża. Naszym drugim domem była Portugalia. Chciałyśmy tam zorganizować wesele. Nie zdążyłyśmy".

Pani Judyta zginęła w wyniku nieszczęśliwego wypadku podczas urlopu w Niemczech w maju 2023 r. Kobiety miały po raz 18. wspólnie świętować urodziny pani Kamili. Pani Judyta wyszła na spacer z kampera, w którym podróżowały. Chciała nazrywać bzu, który uwielbiała pani Kamila. Próbując przejść przez ogrodzenie, spadła i uderzyła głową o ziemię. Nie odzyskała przytomności, lekarze po dwóch dobach stwierdzili śmierć mózgową.

Po sprowadzeniu ciała pani Judyty do Polski okazało się, że zapisy w ich umowie notarialnej o wzajemnym prawie do decydowania o swoich ciałach i pogrzebie nie są prawnie wiążące. Prawo do pochówku zgodnie z polskim przepisami ma małżonek lub krewni. Pani Judyta nie miała dobrej relacji z ojcem. Nie akceptował jej jako osoby i związku z panią Kamilą. Mimo to, to on zdecydował, że zostanie pochowana w Opolu, w grobie mamy. Pani Kamila wspominała: "On był osobą prawnie decydującą, a ja? Byłam nikim w tym chorym państwie".

Pani Judyta była ateistką. Nie chciała na pogrzebie księdza ani modlitwy. Pani Kamila opowiedziała: "Gdy powiedziałam jej rodzinie, że to powinien być świecki pogrzeb, usłyszałam, że nie ma mowy". Wracając z katolickiej ceremonii, pani Kamila odebrała telefon. Dzwonił ojciec pani Judyty informując, że "muszą się policzyć". Takie telefony pojawiały od tego czasu średnio co tydzień.

Pani Judyta wydziedziczyła ojca. W testamencie wyraźnie zapisała, że nie chce, żeby dostał choćby promil jej majątku. Pani Kamila opowiedziała, że gdy pokazała mężczyźnie dokument notarialny, ten miał skwitować, że: "ten świstek nic nie zmienia, po prostu pozwie mnie o zachowek". 30 listopada 2023 r. przed Sądem Rejonowym we Wrocławiu odbyła się rozprawa, na której odczytano testament. Sędzia nie podważyła jego wiarygodności. Pani Kamila odziedziczyła cały wspólny majątek.

W grudniu 2023 r. okazało się, że trafiła do III grupy spadkowej, w której znajdują się osoby obce. Musi zapłacić 20 proc. podatku od wartości odziedziczonego majątku. W I grupie, do której należą małżonkowie, rodzice i dzieci zmarłej osoby byłoby to 7 proc. "Nie uchylam się od obowiązku, ale nie mieści mi się głowie, że po 19 latach szczęśliwej, trwałej relacji, państwo polskie uznaje mnie za osobę obcą" - powiedziała pani Kamila. Dodała, że z panią Judytą nigdy nic od państwa polskiego nie dostały, ale skrupulatnie wypełniały wszystkie obowiązki prawne i podatkowe.

Zawsze głosowały w wyborach. "Miałyśmy wiarę, że kiedyś będzie lepiej, że państwo uzna, że jesteśmy dla siebie najbliższymi osobami. I chcę o to walczyć, dla nas, dla Judyty. Może nigdy nie pogodzę się z jej śmiercią, ale chociaż wywalczę dla niej sprawiedliwość" - oświadczyła pani Kamila.

Prawniczka stowarzyszenia Lambda Warszawa Karolina Gierdal udziela wsparcia pani Kamili. Podkreśliła w wypowiedzi dla oko.press, że ta historia jest ilustracją systemowej dyskryminacji par jednopłciowych przez polskie prawo. "Osoby, które podejmują prowizoryczne kroki, by zabezpieczyć prawnie swoją rodzinę i majątek - udzielają upoważnień notarialnych, powołują do spadku w testamencie - na koniec potraktowane zostaną jak osoby obce, zobowiązane do zapłaty podatku od spadku i darowizn w najwyższej możliwej wysokości" - powiedziała Gierdal.

Stowarzyszenie Lambda i inne organizacje działające na rzecz równości w Polsce zwróciły się z otwartym apelem do ministra finansów, Andrzeja Domańskiego o podjęcie działań, których skutkiem byłoby zwolnienie par tej samej płci od zapłaty najwyższej stawki podatku do czasu wejścia w życie kompleksowej ustawy wprowadzającej równość małżeńską lub związki partnerskie. Polska jest zobowiązana do jej wprowadzenia wyrokiem Europejskiego Trybunału Spraw Człowieka z grudnia 2023 r.

Imiona pań Kamili i Judyty zostały zmienione.

Źródło: oko.press, lambdawarszawa.org