"Niedźwiedzia przysługa". Wytyczne prokuratorskie w sprawie aborcji

9 sierpnia wieczorem na stronie Prokuratury Krajowej zostały opublikowane wytyczne dla prokuratorów dotyczące spraw karnych związanych z przerwaniem ciąży. Dotyczą dwóch aspektów: kryminalizowanej w Polsce "pomocy w aborcji" oraz odmowy wykonania zabiegu przerwania ciąży, gdy spełnione są warunki jej legalności. Podstawą wytycznych jest ustawa z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz.U.2022 poz.1575), czyli zakaz aborcji z trzema wyjątkami.

Do wytycznych odniosły się w poście na Instagramie działaczki Aborcyjnego Dream Teamu (ABT). To organizacja, która pomaga kobietom w Polsce przeprowadzić bezpieczną aborcję. W ogromnej większości w domu, za pomocą tabletek, chociaż na ABT mogą liczyć też kobiety, które muszą przerwać ciąże na późniejszym etapie, najczęściej z powodów zdrowotnych i boją się o własne życie, jeśli trafią do szpitala w Polsce. ABT uważa, że wytyczne "nie tylko nie polepszają sytuacji osób przerywających ciąże oraz ich bliskich, ale mogą ją nawet pogorszyć".

ABT podkreślił, że wytyczne wprowadziły dodatkowe wymogi, których do tej pory prokuratorzy nie musieli spełniać. W komentarzu napisał: "Przykładowo, do tej pory nie zawsze szczegółowo ustalano okoliczności. Teraz, zgodnie z wytycznymi, prokurator powinien szczegółowo ustalić przebieg ciąży i poronienia, zajrzeć do dokumentacji medycznej, sprawdzić, czy test ciążowy został wykonany, czy nie. Będzie też sprawdzał, jak doszło do poronienia, jakich tabletek użyto, jak przebiegała sama aborcja. Wcześniej część prokuratorów tego nie robiła".

Aktywistki we współpracy z prawniczkami wyjaśniły: "Wytyczne dopuszczają zatrzymanie telefonu, komputera, czy przeszukanie domu osoby, która przerwała ciążę. Przeszukanie szamba w poszukiwaniu śladów aborcji też nadal jest możliwe. Co prawda w wytycznych wskazano, że powinno się to odbywać tylko wtedy, gdy jest to uzasadnione materiałem dowodowym, co jest jednak stwierdzeniem bardzo otwartym na interpretację".

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Wydźwięk wytycznych, które powstały pod nadzorem prokuratora generalnego Adama Bodnara, podtrzymuje sensacjonalistyczne, stygmatyzujące i paternalistyczne nastawienie, które jest sednem problemu przerywania ciąży w Polsce. Obowiązujący zakaz aborcji nie zmienia liczby zabiegów, na które decydują się kobiety. Pisaliśmy już o tym, że według danych ABT organizacja pomaga liczbie osób odpowiadającej europejskiej średniej w tym zakresie.

Polskie prawo w praktyce zmienia tylko to, w jaki sposób odbywają się aborcje w naszym kraju. W przeciwieństwie to innych Europejek, Polki są zmuszone przerywać niechciane ciąże farmakologicznie bez bieżącej opieki lekarskiej. A jeśli dojdzie do powikłań, zgodnie z nowymi wytycznymi czeka je głęboka, traumatyzująca inwigilacja. ABT zaznaczył: "Najgorsze, że wytyczne mogą być stosowane do poszukiwania informacji o aborcji: łącznie z zaglądaniem do dokumentacji medycznej i przeszukaniem szamba. Może mieć miejsce też przy naturalnym poronieniu, gdy istnieje tylko podejrzenie, że osoba mogła przerwać ciążę z naruszeniem ustawy i być może ktoś jej w tym pomagał. Te wytyczne mogły to zmienić, ale tego nie zrobiły".