Banan za 5 mln zł. Jest "dziełem czystego geniuszu"?

20 listopada w Sotheby's w Nowym Jorku, jednym z najbardziej prestiżowych domów aukcyjnych na świecie, zostanie wystawiony na sprzedaż "Comedian" Maurizio Cattelana. Dzieło sztuki konceptualnej zostało wycenione na 1 - 5 mln dolarów (4 - 6 mln zł). Zaprezentowany pierwszy raz na Art Basel "Comedian" to dojrzały banan przyklejony do ściany taśmą izolacyjną.

Po odsłonięciu w 2019 r., dzieło pojawiło się na okładce dziennika "The New York Post" i musiało zostać usunięte z wystawy przed końcem targów Art Basel ze względu na ogromne tłumy, które przyciągnęło. David Galperin, szef działu sztuki współczesnej Sotheby's, w oświadczeniu prasowym stwierdził: "Najbardziej wpływowe i radykalne dzieła sztuki ostatniego stulecia miały moc fundamentalnej zmiany postrzegania natury samej sztuki. W tym duchu 'Comedian' jest buntowniczym dziełem czystego geniuszu. Równoważąc głęboką myśl krytyczną i wywrotowy dowcip, jest to dzieło definiujące artystę i nasze pokolenie".

Galperin podkreślił: "Jednym genialnym gestem Cattelan wstrząsnął fundamentami świata sztuki i wprowadził sztukę do centrum głównego nurtu kultury popularnej". Maurizio Cattelan wcześniej wstrząsnął też posadami tego, co wolno sztuce w dyskursie publicznym w Polsce. Włoski artysta jest autorem rzeźby "La Nona ora" (wł. "Dziewiąta godzina"), która przedstawia papieża Jana Pawła II przygniecionego meteorytem.

W wywiadzie dla The Art Newspaper w 2021 r., Cattelan powiedział o instalacji z bananem: "Dla mnie 'Comedian' nie był żartem, był szczerym komentarzem i refleksją nad tym, czemu nadajemy wartość". Dzieło powstało specjalnie na targi w Miami. Cattelan wyjaśnił: "Na targach sztuki rządzi szybkość i biznes, więc widziałem to tak, że jeśli muszę być na targach, to mógłbym sprzedać banana tak, jak inni sprzedają swoje obrazy. Mogłem zagrać w ramach systemu, ale na moich zasadach".

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Gdy dzieło było w 2023 r. wystawiane w Muzeum Sztuki Leeum w Seulu w Korei Południowej, zostało zjedzone. Student sztuki z lokalnego uniwersytetu odkleił owoc, zjadł go, po czym przykleił skórkę z powrotem do ściany. Rzecznik galerii skomentował dla CNN po incydencie: "Uczeń powiedział muzeum, że zjadł go, ponieważ był głodny". Muzeum zastąpiło banana nowym. Wszystkie fizyczne elementy "Comedian" są wymienne. O wartości działa decyduje koncepcja, a przede wszystkim emocje, które wywołuje.