Freddie Mercury w Warszawie? Jego ikoniczne dżinsy zobaczysz na queerowej wystawie

Jeansy są dziś wszechobecne. Ale za ich popularnością stoi długa i nieoczywista historia. W latach 50. kojarzyły się z buntem — nosili je motocykliści i bohaterowie kina. W kolejnych dekadach stały się ważnym elementem queerowej mody i jednym ze sposobów na subtelne wyrażanie tożsamości.

W Warszawie właśnie można zobaczyć ten wątek historii mody na własne oczy — w ramach obchodów Miesiąca Dumy w Queer Museum Warsaw trwa wystawa Queer Icons: unify. empower. acknowledge., na której prezentowane są m.in. elementy garderoby Freddiego Mercury’ego, Eltona Johna czy archiwalne zdjęcia queerowej społeczności z San Francisco. To pierwsze takie muzeum w Europie Środkowej i jedna z najciekawszych propozycji w stolicy na czerwiec.

Z Tracey Panek - historyczką mody i badaczką archiwów Levi’s - rozmawiamy o tym, jak denim przenikał do społeczności LGBTQ+, jakie modowe kody stosowano przed erą tęczowej flagi i dlaczego jedno ubranie może stać się narzędziem aktywizmu.

Michał Dziedzic, Vibez: Czy dżinsy zawsze były modne, czy miały też swoją awkward phase?

Tracey Panek: Nie zaczynały jako modne. Były odzieżą roboczą. W latach 70. XIX wieku powstały z myślą o mężczyznach pracujących fizycznie. To, co je wyróżniało, to nity w kieszeniach — mamy je do dziś. Dopiero w latach 50. dżinsy zaczęły być kojarzone z buntem, klubami motocyklowymi, kinem. Zaczęły też wchodzić do popkultury i wtedy wszystko się zmieniło.

M: Bycie "historyczką denimu" brzmi bardzo intrygująco. Rozumiem, że polujesz na wyjątkowe egzemplarze zupełnie jak Indiana Jones?

T: Byłbyś zaskoczony, jak bardzo ta praca przypomina to, co robił Indiana Jones. Parę tygodni temu byłam w miasteczku-widmo w Kalifornii, gdzie znaleziono stare Levi’sy i elementy jak guziki czy nity. Spędziłam dzień badając, kto je nosił. Uwielbiam takie momenty. Czasem z kolei odwiedzam wielkie metropolie, gdzie uczestniczę w licytacjach jeansów noszonych przez ikony świata rozrywki. Podróżuje po świecie, żeby znaleźć unikatowe egzemplarze. W tej pracy nie ma nudy.

M: Jak długo się tym zajmujesz?

T: Od 2014 roku, czyli już 11 lat.

M: Dlaczego ubrania, szczególnie denim, odgrywają tak dużą rolę w tożsamości queerowej i buncie?

T: W latach 50. jeansy stały się "niebezpieczne", były symbolem buntu. Nosili je członkowie klubów motocyklowych. Hollywood to wykorzystało. To przyciągnęło osoby z mniejszości, które chciały wyrazić siebie.

M: Zanim pojawiły się pride'owe kolekcje i tęczowa flaga — jak osoby queer odnajdywały się i łączyły w społeczności poprzez ubiór?

T: Dostępne na wystawie zdjęcia Hala Fishera ukazują, że działo się to w subtelny, a jednocześnie bardzo konkretny sposób. Chodziło m.in. o sposób noszenia bandany oraz jej kolor, przypięcie kluczy, rozpięcie lub zapięcie guzika w jeansach, były to znaki wewnątrz społeczności. Nie tylko na to, że ktoś jest queerowy, ale nawet kodowanie tego jaką pozycję w seksie lubi przyjmować.

M: Co sprawia, że ubranie staje się ikoną w queerowej historii?

T: Musi być rozpoznawalne i mieć symbolikę. Levi’sy idealnie się w to wpisują. W Polsce, szczególnie w czasie zimnej wojny, dżinsy były symbolem wolności i Zachodu.

M: Jak ikoniczne ubrania, np. Freddiego Mercury’ego czy Eltona Johna, które możemy podziwiać na wystawie, trafiają do waszego archiwum?

T: Czasem przez darowizny, czasem je kupujemy. Freddie Mercury i Elton John — te rzeczy zdobyliśmy na aukcjach. Było warto! Niestety czasem ktoś licytuje wyżej niż my, np. spodnie Kurta Cobaina sprzedano za prawie 500 tys. dolarów.

M: Czy moda może być formą aktywizmu?

T: Oczywiście. Jeansy były często wykorzystywane jako płótno do wyrażania tożsamości czy poglądów politycznych. Mamy w archiwum np. spodnie Patti Smith z przypiętym znakiem pokoju czy kurtkę z napisem "Chicano Power".

M: Dlaczego twoim zdaniem warto odwiedzić queerowe muzeum podczas Miesiąca Dumy?

T: To nowe muzeum, pierwsze w Europie Środkowej. Podczas tej wystawy można zobaczyć rzeczy Freddiego Mercury’ego, Eltona Johna, strój Harveya Milka. To też unikatowa okazja, by zobaczyć historię mody i aktywizmu na żywo. Na jednej linii czasu spotykają się tu zarówno kluczowe momenty w historii marki Levi’s, jak i ważne wydarzenia polskiego ruchu queerowego - te zapisane już w historii, jak i te, które dopiero się tworzą. Po debiucie w Londynie, polska odsłona wystawy - wzbogacona o lokalny kontekst- przypomina, że walka o równość wciąż trwa.

Wystawę Queer Icons: unify. empower. acknowledge. można oglądać w Queer Museum Warsaw do końca czerwca.