Mój pierwszy raz na OFF Festival. Muzyka nigdy nie była tak polityczna [RELACJA]

Lato to pora żniw dla muzycznych freaków: od końca maja do września trwa prime time festiwali, a więc koncerty, koncerty i jeszcze raz koncerty. Sierpień pod tym względem jest najtrudniejszy - pierwszy weekend to bolesny (dla niektórych: oczywisty) wybór między OFF Festival, Sunrise Festival, Salt Wave by Porsche i Pol'and'Rock Festival.

Do tej pory konsekwentnie bawiłem się w Jastarni - wieczorami muzyczna ekspresja, do południa plażowanie na Półwyspie jak za czasów wakacji z rodzicami. W tym roku po raz pierwszy zdecydowałem się na OFF Festival i bez zbędnego czarowania, oczywiście, że ze względu na line-up. Alternatywny. Wysmakowany. Dziki. Nieoczywisty. Z pogranicza, a jednak trendy.

OFF musi być offowy - i tak jest, jednocześnie bez przesadnego snobizmu. Bo czy możemy mówić o nadęciu, kiedy na głównej scenie gra grzejący Kneecap czy Fontaines D.C., którzy swoją ostatnią płytą zafundowali sobie status headlinera na największych festiwalach na całym świecie?

Najlepsze, co mnie spotkało na OFF Festival to swoboda i prostota muzycznych odkryć. Wystarczy tam być. Wystarczy spacerować między scenami, które są blisko siebie, ukryte między drzewami, wpisane w malowniczy krajobraz katowickich Trzech Stawów. Wystarczy chcieć. Wydarzenie spełnia więc najważniejsze cele muzycznego festiwalu, które mam wrażenie, ostatnio zostały trochę zapomniane: wspiera poznawanie nowych artystów, otwiera na nowe gatunki i popycha do eksploracji na własną rękę. Już po pierwszej edycji OFF Festival wiem, że mogę mu zaufać - na tą imprezę bilet śmiało kupuję w ciemno.

Jasne, OFF też nie jest dla wszystkich. Stuprocentowe popiary i popiarze raczej nie odnajdą się na scenie eksperymentalnej, przy jazzowych improwizacjach czy punkowej nowej fali. Jeśli jednak wasze muzyczne zainteresowania skręcają choćby odrobinę w lewo, kiedy środek wyznacza mainstream, to OFF-owi warto dać szansę.

Kilkadziesiąt tysięcy kroków w trzy dni, ale bez gnania. Kilkanaście koncertów, nowe doświadczenia (wiedzieliście, że na Macbooku można zagrać prawie tak samo jak na akordeonie?), turniej w tenisa stołowego. Quality time z przyjaciółmi z przeglądem muzyki, która faktycznie gra tu pierwsze skrzypce. Piknikowy klimat. I cyk: można napawać się awangardą, intymnością, a jednocześnie czuć więź z obcymi przecież ludźmi, bawiącymi się dokładnie tak samo. Wspólnotowość też uznam za wyróżnik

OFF-a. Nietypowy, acz dodający kolejnych bonusowych punktów do okrągłej rankingowej sumki.

Jadąc na OFF-a miałem swoje typy. Pierwsza trójka z góry była ustalona, ale szacunki poleciały na łeb na szyję i w rankingu nastąpiło gwałtowne przetasowanie. Spadło Have a Nice Life, wobec których miałem gigantyczne oczekiwania, ale... nie udało mi się dostać do namiotu na ich występ (każdy miał na nich chrapkę!) a gwałtowne oberwanie chmury sprawiło, że słuchanie ich na zewnątrz było wręcz niemożliwe.

Nilüfer Yanya, na myśl o której dostawałem gęsiej skórki, niestety dała rozczarowujący performance. Być może spowodowany problemami technicznymi, być może złym dniem. Chciałem się wzruszyć - występ nie ruszył w ogóle. Odegrany, wymęczony, z trudem wypchnięty. Mimo wszystko (może to życie w deluzji), wciąż bym zaryzykował i wybrał się na jej koncert solowy, licząc, że usłyszę instrumentalne flow, które mnie kupiło i ten niezobowiązująco płynący wokal, co na OFF-ie niestety mocno się pogubiło.

Nieoczekiwanie na podium wskoczyły za to Lambrini Girls, punkrockowy band z Wielkiej Brytanii. Surowe gitary oficjalnie wracają do łask, bo nazwać młynem to, czego dokonały, to mało powiedziane. Wokalnie - ogień. Instrumentalnie - pożoga. Energetycznie - wulkan. Tu nie ma co pisać, to trzeba przeżyć - tę nową erę punku, świeżego, wk*rwionego, społecznego, politycznego. Koło nie zamykało się ani na chwilę, a jednocześnie przekaz płynący ze sceny był prosty: każdy głos się liczy. Można, a nawet trzeba wyjść poza schemat. Koncert Lambrini Girls był protestem przeciwko wojnie i dyskryminacji, a nie tylko jego elementem. Tam, na scenie, tam w tłumie, tam działa się polityka. I tak - tam właśnie jest jej miejsce.

Soft Play - co może zrobić dwóch chłopów, jeden z gitarą, drugi z perkusją? Jak się okazuje: bardzo dużo. Zaanektowali całą scenę, jakby było ich co najmniej pięcioro, bo Brytyjczycy spokojnie mogliby obdarzyć energią jeszcze co najmniej kilkoro muzyków. Grali na ostro i nie brali jeńców i właśnie za tą szorstkością kryła się wrażliwość. Tak, ukryta między jednym a drugim f*ck, między jednym a drugim soczystym polskim k*rwa, uderzała jeszcze dosadniej. Bardziej antysystemowo już się nie dało: wystarczyło za to miejsca na bezpieczne pogo tylko dla kobiet - nie, żeby laski nie brały udziału w tym koedukacyjnym. Inkluzywność mogłaby być hasłem przewodnim OFF Festival, zupełnie przypadkowo napomykam o tym w kontekście kolejnego punkowego zespołu. Co zabawne: garażowe riffy odstawiłem, wychodząc z gimnazjum. Może na fali popularnej nostalgii, może na fali tego, co dzieje się na świecie - bunt i ostre krawędzie wracają.

Irlandia miała swój moment na tegorocznym OFF Festival, ale król jest tylko jeden i w tym przypadku zamiast na Kneecap, znowu stawiam na gitary i wybieram Fontaines D.C. (być może dlatego, że podobny klimat do rapowego trio stworzyły Lambrini Girls i jednak ich energia rezonowała ze mną bardziej). Band rósł, rósł, rósł, aż wybuchł: starzy OFF-owi wyjadacze mogą być z siebie dumni, jeśli byli na ich koncercie na małej scenie, a kilka lat później oglądali ich jako headlinerów festiwalu.

Fontaines D.C. zagrali bardzo bezpiecznie i choć brakowało mi w tym występie wisienki na torcie, pewnego wykończenia czy improwizacji: doceniam. Kunszt, performatywność całego bandu i niesamowitą charyzmę Griana Chattena. Gdy wybrzmiało "In the Modern World" łezka zakręciła się w oku: podejrzewam, że im bliżej sceny się stało, tym więcej emocji wywoływały te wykonania. Bardzo zbliżone do nagrań z płyty, wręcz 1:1 - w ten sposób wieść się niosła niczym niezmącona. Headlinerski slot nie spowodował również zaniedbania obowiązku (?) - hasło "Free Palestine" zostało wplecione w występ Fontaines D.C. i to całkowicie naturalnie.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Przy okazji konfliktów społecznych jak bumerang powraca pytanie: czy artyści powinni angażować się politycznie. Czy powinni wygłaszać oficjalne statementy, pokazywać swoje poparcie, zachęcać ludzi do głosowania w wyborach czy innego rodzaju aktywizmu. Nastroje są zmienne, milczenie jest zgodą, a głos - kijem wbitym w mrowisku. I potrafi sporo kosztować: followersów, sponsorów, kontrakty. A jednak: muzycy zaproszeni na OFF Festival jak jeden mąż wykorzystywali okazję, że mają przed sobą ludzi. Że mówią do całego świata, bo ich wypowiedzi są nagrywane i udostępniane w internecie. Flaga Palestyny - na prawie każdym koncercie. Wsparcie dla osób LGBT. Dla kobiet. Dla innych mniejszości. Gdzie indziej: kontrowersja. Na OFF-ie: oddolnie ustalony standard. Po części przez ludzi, wyrywających się do tych wolnościowych haseł, po części przez artystów, którzy nie bali się... zrobić tego, co słuszne.

Dużo dobrych koncertów, dużo odkryć, dużo zaskoczeń - aż żal, że OFF Festival to trzy dni, bo trudno zmieścić się emocjonalnie i czasowo, szkoda wychodzić w połowie i mieć poczucie straconego czasu z powodu zaspokajania podstawowych potrzeb fizjologicznych. Ten vibe showcase'u irytuje i inspiruje jednocześnie, ale ostatecznie pozostawia po sobie dużo dobrego. Geordie Greep, Pa Salieu, Machine Girl, ECCO2K, Panchiko, Mong Tong, Envy - z nimi na pewno zostanę na dłużej.